Embedded Files
Een delier is niet altijd te voorkomen, bij het onderdeel preventie leggen we uit bij welk type cliënten een delier vaak voorkomt en daarnaast zijn er tips beschreven hoe je het risico op een delier kunt verkleinen.
Een delier komt vaker voor bij cliënten met:
cognitieve stoornis
slaapproblemen
immobiliteit
visus en/of gehoor problematiek
dehydratie
pijn
infectie
urine en/of ontlastingsproblemen
gebruik van (veel) verschillende soorten medicijnen
Dit kan zowel palliatief-, terminale als ouder patiënten betreffen (3).
Het risico op delier is het grootst bij oudere cliënten met een cognitieve stoornis, een ernstige chronische ziekte en visus en/of gehoorproblemen.
Een kwetsbare oudere kan al een delier krijgen door een blaasontsteking (die bij ouderen vaak zonder of met weinig symptomen verloopt), terwijl een fit persoon pas delirant wordt door flinke somatische ontregeling zoals na een opname op de intensive care.
Tips
Dit risico kun je verkleinen door te zorgen dat een cliënt voldoende vocht en voedingsstoffen binnen krijgt, tijdig naar het toilet gaat (urine en ontlasting), pijnklachten onder controle zijn en door de omgeving te beïnvloeden. Afhankelijk van het soort delier heeft een cliënt behoefte aan meer of minder prikkels. De mantelzorgers kunnen hierbij ondersteunen door de cliënt gerust te stellen en te zorgen voor een herkenbare omgeving (4,6).
Tips voor de cliënt
Een delier is niet altijd te voorkomen. Wel kan de cliënt zelf een aantal maatregelen nemen:
Ervoor zorgen dat hij/zij voldoende eet en drinkt.
Ervoor zorgen dat hij/zij zo snel mogelijk een paar keer per dag uit bed komt en mobiel blijft.
Ervoor zorgen dat hij/zij de bril en eventueel gehoorapparaten op de juiste manier draagt.
Wanneer de cliënt zich onrustig, angstig of verward begint te voelen, dit te melden bij de huisarts of de wijkverpleging.
Ervoor zorgen dat zorgverleners ervan op de hoogte zijn als de cliënt eerder een delier heeft doorgemaakt (6).
Tips voor mantelzorgers
De mantelzorger kan ook een aantal maatregelen nemen:
Zorg voor oriëntatiepunten: foto’s, agenda, klok en herkenbare spullen van thuis.
Als u bij de naaste de verschijnselen herkent van een delier, dan waarschuwt u in de thuissituatie de huisarts of de wijkverpleging.
Meld altijd bij de zorgverleners dat de naaste eerder een delier heeft doorgemaakt.
Stimuleer de naaste tot het dragen van een bril en eventuele gehoorapparaten (4,5,6).
Tips voor zorgverleners in de wijk
Zorg voor:
bril, gehoorapparaat
oriëntatie (bijvoorbeeld een datumklok, briefje met locatie)
dag- en nachtritme
prikkelarme omgeving
zo veel mogelijk vast gezicht zorgverlener
mobiliseren
voorspelbare en vertrouwde omgeving
rustige benadering, duidelijke uitleg over handelingen of dagindeling
goed geschoolde zorgverleners
duidelijke informatie aan cliënt en mantelzorgers: risico delier, wat is het, symptomen, wanneer trek je aan de bel, etc. (1,2,3).
Een eerder doorgemaakt delier bij bijvoorbeeld een blaasontsteking, geeft een grotere kans om weer een delier te krijgen. Vragen naar een doorgemaakt delier en wat er toen gebeurde (plukkerig en druk of juist heel stil en afwezig), kan helpen bij het tijdig herkennen van een nieuw delier. Meestal merken de mantelzorgers op dat iemand plotseling ‘anders is dan anders’ en dat dit gedurende de dag kan verschillen (6).
Kijk ook bij het onderdeel evaluatie.
Bronnen
1. Lahdidioui A. 2017. Delier, benadering vanuit het ziekenhuis. [Internet]. Beschikbaar via https://www.verenso.nl/_asset/_public/Kaderartsen/Geriatrische-revalidatie/Delier-benadering-vanuit-het-ziekenhuis-Lahdidioui.pdf. [Geraadpleegd 10 november 2021].
2. Kalisvaart K, Vreeswijk R, De Jonghe, JFM, Milisen K. TvGG. Een systematisch overzicht van multifactoriële interventies ter primaire preventie van delier bij ouderen / Review of primary prevention for delirium. [Internet]. 2005. Beschikbaar via DOI: 10.1007/BF03074747. [Geraadpleegd 24 december 2022].
3. Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. Richtlijn delier volwassenen. [Internet]. Beschikbaar via https://www.nvkg.nl/publiek/ziektebeelden/delier [Geraadpleegd 24 december 2021].
4. Gijzen C. De zorg voor mensen met een delirium in het verpleeghuis. [Internet]. Beschikbaar via https://edepot.wur.nl/231814 [Geraadpleegd 29 december 2021].
5. Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Patiënten informatie delier. [Internet]. Beschikbaar via https://www.nvvp.net/stream/folder-delier-platte-tekst-2016.docx [Geraadpleegd 29 december 2021].
6. Rijnstate. Preventie van een delier. [Internet]. Beschikbaar via: https://www.rijnstate.nl/aandoening-en-behandeling/preventie-van-een-delier/. [Geraadpleegd 24 februari 2022].
Page updated
Report abuse